Glioma: Beyinin primer tümörü olup 4 dereceye ayrılır. Bunlar grade 1 (fibriller astrositoma) Grade 2 (infiltratif glioma) Grade 3 Anapastik astrositoma Grade 4 Glioblastoma multiforme (beyin kanseri)dir. Tedavide cerrahi ön plandadır. Grade 1 tümörler iyi sınırlı olduğu için total çıkarılabilirler ve kür-şifa elde edilir. Grade2-4 arası tümörlerin ameliyatındaki temel prensip cytoreductive surgery yani tümör dokusunu hastaya ve çevre dokulara zarar vermeden mümkün olduğu kadar fazla çıkarmaktır. Bunu takiben radyoterapi ve kemoterapi ile yola devam edilir. Özellikle Grade 4 tümörlerde bir yılı aşkın süre sonunda nüks görülürse cerrahi tekrar bir şans olarak hastaya sunulur. Bu tümörlerde radyoterapi sonrası ilk 3 ayda çekilen ilaçlı beyin MR’ı tümörün büyüyüp büyümediğini tespitte yanıltıcı olur. Pseüdöprogresyon (yalancı büyüme) nedeniyle tedavinin yetersizliği düşünülebilir. Post operatif MR lar tümörün takibi için Mc Donald’s kriterlerine göre değerlendirilmelidir. Radyoterapi sonrası %90 oranında en geç 3 yılın sonunda genellikle demans (bunama) görülebilir. Radyoterapi tümör dokusunu yok ettiği gibi sağlam dokuyu ve damar yapısını da etkiler ve küçük damarlar iş göremez hale gelir. En son olarak beyin kanserlerinde optune (elektromanyetik tedavi ) ile yaşam kalitesini ve süresini uzatmak mümkün olabilir.
Gliomalar içinde ganglioglioma ,ganglioma disembryoplastik nöroepitelial tümör gibi yalnız epilepsiyle seyreden iyi huylu tümörler de mevcuttur. Cerrahi tedavi sonrası hasta hem tümörden hem de epilepsiden kurtulabilir.
Ependimoma, oligodendroglioma gibi tümörler de beyin dokusunun primer tümörleri olup 3 derece olarak sınıflandırılır. Bunlar grade 1 (cerrahi ile tam şifa elde edilir). Grade 2 ve grade 3 (anaplastik tip) olarak sınıflandırılır. Tedavi prensipleri yukarıda belirtildiği gibidir.
Beyincik tümörleri olarak daha çok gliomlar ve özellikle de fibriler astrositom olarak bilinen grade 1 tümörlere sık rastlanır. İyi huylu diğer glial tümörler de sık görülür. Beyinciğin özellikle çocuklarda sık görülen erişkinlerde de rastlanan bir tümörü medulloblastomadır. Tedavi diğer tümörlerde olduğu gibi kombine tedavidir (cerrahi radyoterapi ve kemoterapi). Bu tümörlerden ependimoma, medulloblastoma ve astrositoma, seeding adı verilen tip sinir sistemi metastazları yapabilirler. Bu sebepten patolojik tanısı bu olan tümörlerde mutlaka tüm spinal aks (lomber, torakal ve servikal spinal) ilaçlı MR ile kontrol edilmelidir.
Diğer bir kötü huylu beyin tümörü yeni doğanlarda da olmak üzere her yaşta görülebilen rabdoid tümördür. Maalesef çok hızlı seyreder ve cerrahi ile bile çok kısa bir yaşam süresi elde edilebilir.
Hipofiz adı verilen iç salgı bezi kafa tabanında yer alır ve görme sinirlerinin çaprazlaşma noktasına komşudur. Hipofiz bezi tümörleri hormon salgılamayan (destek hücrelerinden menşeini alan) ve hormon salgılayan tip tümörler olarak 2 gruptur. Ayrıca çok ender olarak (%3) hipofiz bezi kanserleri görülebilir. Bu tümörlerin belirtileri baş ağrısı görme sinirlerine bası nedeniyle görme alanı ve görme keskinliğinde bozulmalar ve salgıladığı hormona göre de o hormonun fazla salgılanması nedeniyle oluşan hastalıklar görülebilir. Bunlar sırasıyla Prolaktin salgılayan tümörlerde amenore galaktore (adetten kesilme ve göğüslerden süt gelmesi), TSH (Tiroid stimüle eden hormon) salgılayan tümörlerde hipertirodi , ACTH (adrenokortikotropik hormon) salgılayan tümörlerde aşırı kortizon salgılanmasına bağlı Cushing hastalığı ve GH (Growth hormone- büyüme hormonu) salgılayan tümörler veya birden fazla hormon salgılayan tümörlerdir. Hormon salgılayan tümörlerden prolaktinoma da hasta bayan ise tümörün büyüklüğüne göre ilaç tedavisi önerilir. Erkek hastalarda bu tümör daha agreziv seyrettiği için cerrahi ön plandadır. Diğer hormon salgılayan tümörler mutlaka cerrahi ile tedavi edilmelidir. Özellikle GH adenomları normal insanlara oranla 7 misli fazla kalın barsak kanserine neden olabileceği için mutlaka opere edilmelidir. Bu tümörlerde cerrahinin yanı sıra radyoterapi özellikle gama-knife veya cyber-knife (nokta atışlı radyoterapi) da düşkün hastalarda veya tamamı çıkarılamayan tümörlede bir seçenektir.
Hormon salgılamıyan tümörle çok sessiz seyreder ve düşük derecelerde hormon bozukluğuna-yetmezliğine neden olabilirler. Görme kaybına neden olabilecekleri için cerrahi tedavi ön planda olmalıdır. Hipofiz kanserleri ise çok hızlı seyreden kötü huylu tümörlerdir. Aynı tedavi seçenekleri uygulanır.
Diğer beyin tümörleri meningioma ve nörofibroma genellikle iyi huylu tümörlerdi. Meningiomalar 3 derecedir. Grade 1, grade 2 (agreziv-atipik meningioma) ve grade 3(malign meningioma). Hepsinde cerrahi tedavi ilk seçenek olduğu gibi grade 2 ve grade 3 te radyoterapi ve kemoterapi de tedavi ye eklenir.
